Trong thời đại hiện nay, chỉ số EQ (Emotional Quotient) đã được xác định là một yếu tố quan trọng trong việc quyết định hành vi cũng như sự thành công trong cuộc sống của chúng ta. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng những đứa trẻ có chỉ số EQ cao cũng mang trong đó những nhược điểm và hạn chế ảnh hưởng đến quá trình phát triển của mình. Nhưng bố mẹ đừng quá lo, chỉ cần được phát hiện sớm và dẫn dắt đúng cách thì các con sẽ sở hữu được một loại năng lực đáng gờm đấy!

Một trong những nhược điểm phổ biến của con trẻ có chỉ số EQ cao chính là sự thiếu sáng tạo và khuôn khổ trong tư duy. Điều này xuất phát từ sự hiểu chuyện và khả năng hòa nhập, thích nghi của trẻ cũng như khả năng kiểm soát cảm xúc và đối phó với tình huống căng thẳng một cách bình tĩnh. Hiểu một cách đơn giản là những đứa trẻ có tư duy “già dặn” hơn so với lứa tuổi. Các con hiểu chuyện và biết được rằng nên “nhường nhịn” cũng như không nên để người khác bị ảnh hưởng vì mình. Tuy nhiên, nhược điểm này có thể ngăn cản trẻ mạnh dạn nói ra ý kiến cá nhân, hành động một cách bản năng như những đứa trẻ đồng trang lứa để từ đó thu thập cho mình những trải nghiệm thực tế.

Mặt khác, cũng có những đứa EQ cao nhưng lại không hề thiếu sáng tạo cũng như bị gò bó trong khuôn khổ mà các con lại rất có tính đột phá trong suy nghĩ. Nhưng vấn đề các con thường gặp phải đấy chính là sự bốc đồng và thay đổi nhanh chóng chỉ vì những sự việc nhỏ nhặt. Điều này sẽ khiến cho con gặp khó khăn trong việc hòa nhập và thích nghi với môi trường xã hội chỉ vì con có suy nghĩ riêng, nhận định của bản thân và mạnh dạn nói ra điều đó, phản bác lại những ý kiến con cho là không đúng (sự im lặng hoặc nói ra một phần phụ thuộc vào tính cách của con và môi trường giáo dục). Và với những người xung quanh thì đôi khi những điều ấy lại đến từ một đứa trẻ “không ngoan” và thích “trả treo” với người lớn.

Ngoài ra, một nhược điểm nữa của con trẻ có chỉ số EQ cao chính là khó khăn trong việc đưa ra quyết định và đối mặt với tình huống phức tạp. Trẻ có chỉ số EQ cao thường quan tâm đến cảm xúc của người khác và có xu hướng lo lắng quá mức về sự phản ứng của người khác về vấn đề cũng như về hành động của mình. Điều này dẫn đến sự không chắc chắn và lo lắng thái quá trong quá trình đưa ra quyết định cũng như tạo ra sự e ngại, lo sợ khi đối mặt với tình huống phức tạp, khó khăn. Nếu để tình trạng này kéo dài con sẽ dần mất đi năng lực đánh giá tình huống và đưa ra quyết định bởi những suy nghĩ xa vời, không thực tế.

Để giúp trẻ phát triển toàn diện, thì việc nhận biết những nhược điểm trên và khắc phục chúng là điều cần thiết. Cha mẹ có thể tạo cơ hội cho trẻ tham gia vào các hoạt động sáng tạo, khuyến khích trẻ đặt câu hỏi và tìm kiếm giải pháp mới cho các vấn đề. Đồng thời, cần đảm bảo rằng trẻ được trang bị kỹ năng kiểm soát cảm xúc và đối phó hiệu quả với những tình huống không như ý mình một cách bình tĩnh và tự tin. Cha mẹ hãy:

Là một tấm gương

Đặt ra quy tắc nhưng phải đi kèm với giải thích lý do vì sao

Dạy và thường xuyên nói với con những lời động viên tích cực “mọi chuyện sẽ ổn thôi”, “con làm được”, “con ơi! Bình tĩnh lại, rồi mọi chuyện sẽ có cách giải quyết”,...

Gọi tên được cảm xúc của bản thân

Đặt ra phần thưởng khi con kiểm soát được cảm xúc hoặc mạnh dạn nói ra cảm xúc của bản thân

Dạy con một số kỹ năng kiểm soát cảm xúc: nếu con đang bực tức và muốn la hét, mất bình tĩnh thì bố mẹ hãy cho con đếm từ 1 đến 10 và hít thở hoặc tìm một chỗ yên tĩnh để không phải nhìn thấy những điều con không ưng ý và rồi bình tĩnh giải quyết vấn đề ngay sau đó. Còn với những trẻ không dám đưa ra ý kiến vì suy nghĩ, lo sợ nhiều thì bố mẹ hãy đặt cho con những câu hỏi liên quan đến vấn đề đó để con xác định được mức độ quan trọng, giá trị của vấn đề với bản thân, từ đó con sẽ đưa ra quyết định xem mình có nên nói ra vì lợi ích của bản thân hay không.

Tóm lại, chỉ số EQ cao không chỉ mang lại lợi thế trong việc giao tiếp và nắm bắt cảm xúc của người khác, mà còn là một vũ khí lợi lại giúp con đạt được những mục tiêu sau này. Bằng cách tạo cơ hội cho trẻ thể hiện sự sáng tạo, khuyến khích khám phá ý tưởng mới và trang bị kỹ năng kiểm soát cảm xúc thì trẻ sẽ tiến xa, sẽ trở thành một người có cá tính và màu sắc riêng biệt!